Zihin Haritası Tekniği ile Serüvenim

Hukuk Fakültesi öğrenimim boyunca klasik notlar almak yerine zihin haritaları oluşturdum ve u haritaları oluşturmak, içindeki bilgileri anlaşılır hale getirmek çok fazla zamanımı aldı. Ancak bu kadar kısa bir hikâyesi yok bu serüvenin, daha çetrefilli ve can yakan yanları da var.

1. Zihin Haritası Tekniğini Nasıl Keşfettim?

2015 yılıydı, ben de henüz 1. sınıf hukuk öğrencisiydim. Ankara’da ne kadar etkinlik varsa gider, ne öğrensem kâr diye düşünürdüm. O zamandan kalan etkinlik katılım sertifikalarına baksanız hiç okula gitmedin mi diye sorabilirsiniz. 

İşte bu dönemde ablam bir mesaj attı ve dedi ki ‘‘ODTÜ’de herkese açık Dönem Arası Seminerleri adında bir etkinlik düzenleniyor, git buna faydalı olur.’’ Araştırdığımda gördüm ki DAS, tam beş gün boyunca süren bir etkinlik; yetmiş seminer oturumu ve dört kısa süreli eğitim (workshop) var. Hem de benim Ankara’ya döndüğüm vakitlerde düzenleniyor, kaçırır mıyım? Arkadaşımla beraber programı inceledik, oturumların planını yaptık ve etkinliğe katıldık.

İşte ne olduysa bu etkinlikte oldu. Programda yeşil olarak işaretlediğim kısımdaki oturum dikkatinizi çekmiştir. Bu oturum yaklaşık 40 dakika sürdü ve Zihin Haritası Tekniği ve Yararları yazısında bahsettiğim gibi detaylarıyla beraber zihin haritalama anlatıldı. O günden başlamak üzere sadece not alma tekniğim değil düşünme tarzım dahi değişti.

2. Haritalamayı Nereden Öğrendim?

Ders dönemi geldi ve hukuk derslerinde notlar almaya başladım. Bütün arkadaşlarım bilir, ben hukuk eğitimim boyunca hep tablet üzerinden not aldım, tablet üzerinden çalıştım. Böylelikle bütün notlarımı dijital ortamda düzenleyip paylaşabildim. Derslere gidip geldikçe notlar birikiyordu, bir yandan da ders kitaplarını takip ediyordum.

Sınav dönemi yaklaşınca anladım ki artık zihin haritası tekniğini uygulama başlamalıyım. Bunun için öncelikle internet üzerinden hızlı bir araştırma yaptım. Ardından iPad için bütün zihin haritası uygulamalarını indirdim ve her birini teker teker farklı derslerde denedim. Hangisi en yararlı olursa onu kullanmaya karar verecektim ki birkaç haftalık deneyim sonrası, iMindMap adındaki uygulamanın en doğru tercih olacağını düşünerek uygulamayı kullanmaya, kullanırken de öğrenmeye başladım.

Evet, herhangi bir yerden eğitim almadım hatta bu konuya ilişkin bir kitap dahi okumadım. Bundan dolayı bu tekniğin bazı kurallarına uymamış olabilirim (ki öyleymiş, sonradan öğrendim). Deneme-yanılma-öğrenme usûlüyle yavaş yavaş ancak biraz da can sıkıcı bir şekilde ilk haritalarımı hazırladım.

3. İlk Denemeler ve Sonrası

İlk haritalarda internetten öğrendiğim gibi tekniği uygulamaya çalıştım. Konuyu merkeze koydum, alt başlıkları ayrı çubuklar/dallar ile merkezin etrafına dizdim, anahtar kelimeler kullanarak 3 kelimeden fazla yazı olmayacak şekilde bilgileri yerleştirdim. Ancak bir şeyler ters gidiyordu. Sınava hazırlanırken önce tabletten notlarımı çalışıyor, sonra zihin haritasına bakıyor, daha sonra da ders kitabından çizdiğim yerlere göz gezdiriyordum.

Bu süreç bir süre sonra yorucu olmaya başladı ve şöyle bir deneme yaptım: Derste tuttuğum notları, 3 kelime kuralına uymadan ve anahtar kelimeler kullanmadan, oluşturduğum dalların sonuna dikdörtgen baloncuklar içinde ekledim. Elimde ne kadar not varsa hepsini, daha önce ders kitabına bakarak oluşturduğum zihin haritasına doldurdum tabiri caizse. Bunu yaptıktan sonra gördüm ki, sadece zihin haritası üzerinden çalışarak bütün konuya hâkim olabiliyorum ve bu muhteşem bir şey.

Evet, adına zihin haritası deniyor ancak uyguladığım konsept farklı. Daha önce böyle bir deneme yapan oldu mu onu da bilmiyorum. Gerçek zihin haritasından farkını anlatmak kolay olsun diye de artık bu konsepte ‘‘Zihin Haritası +’’ diyorum. Buradaki ‘‘+’’ zihin haritasının içine sadece hatırlatıcı unsurların değil, hatırlanması gereken hususun tamamının yerleştirilmesini temsil ediyor.

Bu konsept güzel sonuçlar getirdi, öğrenmeyi ve hatırlamayı kolaylaştırdı. Sınavlarda soruyu gördüğümde cevabın hangi haritanın hangi kısmında olduğunu hatırlıyor ve öğrendiğimin aynısını yazıyordum. Bu teknikle çalışmaya başlamamla beraber sınavlardaki başarım da yükseldi. Ancak bazı sorunlar da ortaya çıktı. Örneğin birçok bilgiyi bir haritaya sığdırmaya çalışırken dalları birbirine giren ve anlaşılması zor haritalar oluştu.

4. Sorunlar ve Çözümler

Hem ders notlarımı hem de kitaptan öğrendiklerimi haritaya geçirmem gerekiyordu. Derslerde tablet üzerinden not alarak bu bilgilerin bir kısmını dijital halde elde ediyordum. Ancak esas zorlu kısım, kitaplarda okuduğum metinlerin düzenlenebilir, kopyalanabilir olması için dijital bir platforma aktarılması işiydi. Bu işi uzun bir süre boyunca, önümdeki kitaptan okuduklarımı tablet üzerinden yazarak halletmeye çalıştım. Birinci sınıfta derslerim az olduğundan bu işe vakit ayırabiliyordum ancak ikinci sınıfa gelince işler biraz değişti.

2. sınıfta üstten aldığım derslerle beraber on tane zorunlu üç tane seçmeli dersim vardı. O kadar yoğun bir dönemdi ki seçmeli derslerden birini derse devam edemediğimden dolayı bırakmak zorunda kaldım. Bu dönemde kitabı okuyup tablet üzerinden yazmak bir hayli yük oldu. Bi’ ara zihin haritası oluşturmayı bırakıp sınıfta çıkarılan notlardan mı yararlansam diye bile düşündüm.

İşte o dönemde tabletin klavyesindeki tuşları kullanırken birden yanlışlıkla ‘‘dikte’’ adındaki özelliği çalıştıran tuşa bastım. Fark ettim ki kitabı sesli olarak tablete okursam, tablet bu sesi mikrofon yardımıyla veri olarak alıyor ve bu veriyi de karşıma metin olarak çıkarıyordu. Benim için muhteşem bir imkândı, çünkü çalışmamın neredeyse tamamını kitaptaki metinleri tablete aktarmakla geçiriyordum. O günden sonra kitaptaki metinleri okuyarak tablete geçirmeye başladım.

Dikte özelliğini keşfetmiştim ancak bu yöntemle dahi kitaptaki bilgileri aktarmak çok vakit alıyordu. Hem birçok dersim vardı hem de bazı zamanlar kitabı seslendirecek bir ortam bulamıyordum. Bir süre sonra günün belirli zamanlarında hiçkimsenin olmadığı yerler keşfettim ve çalışmalarımı buna göre planladım. Genellikle sabahları 06.00 gibi uyanarak kaldığım yurttaki çalışma salonuna gidip okuma yapıyordum. Ders kitabından 10 sayfalık bir bölümü tablete geçirmek 1 saatimi alıyordu.

Bu süreç içerisinde iMindMap programının ücretsiz sürümü ihtiyaçlarımı karşılamadığından tam sürüme geçiş yaptım. Bu sürüme geçtikten sonra uygulamanın daha fazla özelliğini daha verimli bir şekilde kullanarak daha nitelikli haritalar ortaya çıkarmaya başladım. Göze daha güzel görünen, küçük ekranlı telefonlardan dahi karıştırmadan okunabilecek ve çalışılabilecek haritalar ortaya çıktı.

5. Ve Zihin Haritalarını Paylaştım

 Kullandıkça öğrendiğimden zaman geçtikçe daha güzel haritalar ortaya çıkıyordu. Daha önceleri ‘‘ben haritadan çalışamıyorum, çok karışık geliyor’’ diyen arkadaşlarım zamanla haritaları beğendiler. Fakültenin son senesinde oluşturduğum haritaları Google Drive’a aktardım ve arkadaşlarımın erişimine açtım. Birçok arkadaşım haritaları çalışarak daha başarılı olduğunu söyledi, bu da beni motive etti ve bu işi ciddiye almama vesile oldu.

Ardından daha fazla kişinin yararlanması için haritaları kişisel blogum olan burakseyman.com üzerinden herkesin ulaşabileceği şekilde kamuya açık hale getirmeye karar verdim. Haritalar beklediğimden çok daha büyük bir ilgiyle karşılandı, onlarca teşekkür mesajı aldım. 

Haritaların yayımlanmaya başlamasından sonraki iki buçuk senede 160.000’den fazla ziyaretçi 270.000’den fazla oturum gerçekleştirmiş, toplam sayfa görüntülenmesi 500.000’i geçmişti.

2020 senesine geldiğimizde ise hukuk zihin haritaları ile daha kolay bulunan, okunan ve çalışılan bir öğrenme platformu oluşturmak istedim. Alan adı, logo, haritaların transferi ve web sitesi üzerinden doğrudan görüntüleme imkânı vs. derken Hukuk Haritaları projesini tamamladım. Artık hukukharitalari.com üzerinden hukuk dersleri için özel olarak hazırlanmış zihin haritalarını görüntüleyebilir ve rahatlıkla çalışabilirsiniz.

SONUÇ

Zihin haritası tekniğini bir etkinlikten tevafuken duymuş biri olarak, yaptığım çalışmalar sonucu ortaya büyük bir zihin haritası arşibi çıktı. Bu arşiv yüzlerce saatlik vaktin ve emeğin bir ifadesi. Arşivdeki tüm haritalara erişim tamamen açık ve ücretsiz. Arşivin temel hedefi ise hukuk öğrencilerine faydalı olabilmek.

1. sınıftayken not istediğim bir arkadaşımın ‘‘ben sana güvenmiyorum, notları herkesle paylaşacak gibi duruyorsun’’ demesi hâlâ aklımda. Aynı bölümde okuyan öğrencilerin not bencilliği yapmasının tersine not paylaşımı yapması gerektiğini düşünüyor ve ekliyorum:

Haritaları elinizden geldiği kadar fazla kişiye ulaştırın, herkesle paylaşın, herkes alabileceğini alsın. Daha kaliteli hukukçular muhakkak daha sağlıklı bir toplumu getirecektir.

İyi çalışmalar ve başarılar diliyorum.